Yavuz Selim ve vicdansAi??z tarihAi??iler!
necdet.sarac@yurtgazetesi.com.tr
***
Ai??dris-i Bitlisi ai???HeAYt BehiAYtai??? adlAi?? ilk ai???resmiai??? OsmanlAi?? tarihini yazan Ai??nemli biri. Yavuz Selimai??i??in hayatAi??nAi?? anlatan ai???Selim Azah-Nameai??? adlAi?? kitabAi?? da o yazmAi??AY. Hicabi KAi??rlangAi??Ai??ai??i??Ai??n derlediAYi bu kitap TA?rkiye Cumhuriyeti KA?ltA?r BakanlAi??AYAi?? tarafAi??ndan 2001 yAi??lAi??nda 3 bin adet bastAi??rAi??lmAi??AY. Ai??steyen bu kitabAi?? hemen bulabilir. Hani ai???yok canAi??m bu kadar Ai??lA?m yok, bu abartAi??dAi??rai??? ya da Ai??lber OrtaylAi?? gibi ai???yok canAi??m bu Ai??lA?mler mezhepsel deAYilai??? deniyor yaai??i?? BakAi??n Selim Azah-Nameai??i??de Ai??dris-i Bitlisi ai???Din SultanAi??nAi??n Ai??ran topraklarAi??na yAi??nelmesi ve MA?lhit (dinsiz, imansAi??z) KAi??zAi??lbaAYai??i??Ai?? ortadan kaldAi??rmak amacAi??yla Acem diyarAi??na dA?zenlenecek seferin hazAi??rlAi??klarAi?? konusundaki hikayenin mazlum felsefesiai??? diyerek neler yazmAi??AY:
ai???AkAi??llAi??lAi??k Ai??ncelikle evdeki dA?AYmanAi?? dA?AYA?nmektir. KAi??zAi??lbaAY ordusu Ai??oktur, bu ordunun esasAi?? Anadoluai??i??dadAi??r. Sufi benzeri kimselerin oAYullarAi??ndan ve baAYlAi??larAi??ndan, Anadolulu Ai??apulcu KAi??zAi??lbaAYlardan oluAYan bir ordudur. Anadolu insanlarAi??ndan ordu toplanmAi??AYtAi??r. Ai??ncelikle SA?fi tabiatlAi?? kiAYiler arasAi??ndan asker seAi??ilmiAYtir. Ai??ncelikle bu baAYlantAi??yAi?? koparmak, fitnenin baAYAi??nAi?? ortadan kaldAi??rmak gerekir. Bilgin tabiatlAi?? Sultan, bu topluluAYa baAYlananlarAi?? kAi??sAi??m kAi??sAi??m, isim isim kaydetmeleri iAi??in her yAi??reye katipler bilgili katipler gAi??nderdi. Yediden yetmiAYe herkesin adAi??nAi??n yA?ce makamlAi?? divana getirilmesini istedi. YazAi??cAi??lar isimleri deftere kaydedince yaAYlAi?? ve genAi??lerden oluAYan kayAi??tlAi??larAi??n sayAi??sAi?? kAi??rk bin oldu. Ulaklar yazAi??lan defterleri her yAi??renin hakimine ulaAYtAi??rdAi??ktan sonra her yAi??rede keskin kAi??lAi??Ai??, adAi??m adAi??m yazAi??lanlara yAi??neldi. Bu Ai??ldA?rA?lenlerin sayAi??sAi?? hesaplanan kAi??rk bini aAYtAi??.ai??? (Hicabi KAi??rlangAi??Ai??, Ai??dris-i Bidlisi Selim Azah-Name, KA?ltA?r BakanlAi??AYAi??, 2001, s. 136)
Ai??dris-i Bitlisi, kAi??rk bin kiAYiyi Ai??ldA?rten veAi?? ai???AYuurlu kalpli ve bahtiyarai??? diye nitelendirdiAYi Yavuz Selim iAi??in Ai??vgA?yA? de unutmaz ve katliamAi?? ai???din bahAi??esinden kAi??tA? otlarAi?? ayAi??klamakai??? olarak deAYerlendirir: ai???Ai??taat bakAi??mAi??ndan Hakkai??i??tan kim yA?z Ai??evirirse Hak onu siyaset kAi??lAi??cAi??yla Ai??ldA?rA?r. Anadoluai??i??da AYeriat gelenekli nallarAi??n yerinde kAi??tA? otlar bittiAYinden, dA?zeni saAYlamak iAi??in tam adaleti gAi??zetip, araAYtAi??rarak din bahAi??esinden kAi??tA? otlarAi?? kin oraAYAi?? ve kAi??lAi??cAi??yla biAi??mek Azahai??i??a vacip oldu.ai???
Her AYey aslAi??nda bu kadar aAi??Ai??kai??i?? Bu aAi??Ai??klAi??AYa kadar varsayalAi??m ki, katledilenlerin sayAi??sAi?? kAi??rk bin deAYil de dAi??rt bin. SayAi?? dAi??rt bin olunca katliam gerAi??eAYi mi deAYiAYecek? Ya da Ai??ldA?rA?lenlerin sayAi??sAi??nAi??n az olmasAi??, Yavuz Selimai??i??in KAi??zAi??lbaAY dA?AYmanlAi??AYAi?? gerAi??eAYini mi ortadan kaldAi??racak?
Bu gerAi??eAYe raAYmen, ai???SA?nni ulemaai??? maalesefAi?? tarihi gAi??revini yapAi??yor ve elini vicdanAi??na koyup konuAYma yerine katliam bile diyemediAYi binlerce insanAi??n Ai??lA?mA?nA? ai???isyanAi??n bastAi??rAi??lmasAi??ai??? yalanAi??yla hafife almaya ve normal karAYAi??lamaya davet ediyor. TAi??pkAi??, 500 yAi??l Ai??nceki Ai??dris-i Bitlisli gibi.