• Miliyet
• Haber

• inShare

Yorum:Ai??0

Nil Mutluer

MevzuAi??AlevilikAi??olur da, cemevine gitmemek olur mu? Erikli Baba ve OkmeydanAi?? Cemevleriai??i??ne gidiyorum. Dostane bir AYekilde aAYAi??rlanAi??yorum. Bir seferinde Ai??AYle saatlerine denk geliyor. Cemevinde, yakAi??nAi??nAi??n kaybAi??nAi??n 40. gA?nA?nde yemek veren birinin davetiyle, Alevilerin deAYiAYiyle ai???can yemeAYineai??? oturuyorum. Bu sAi??rada, Ai??eAYitli dergah ve kA?ltA?revlerinde Alevilik A?zerine dersler veren veAi??AleviAi??BektaAYiAi??meselesinin felsefi boyutuyla ilgilenen araAYtAi??rmacAi??Ai??yazarAi??SA?leyman Zamanai??i??la sohbet ediyorum. 80ai??i??lerinin A?stA?nde dedeler geliyor aramAi??za. TA?rkAi??e veAi??ArapAi??aAi??Kurai??i??an-Ai?? Kerim okuyorlar. KatAi??lAi??yorlar sohbetimize, ai???Allahai??i??a AYA?kA?r,Ai??SA?nnikomAYularAi??yla rahat yaAYadAi??klarAi??ndanai??? bahsediyorlar. Laf lafAi?? aAi??Ai??yor yAi??llar Ai??nce yaptAi??klarAi?? gizli Cemai??i??leri hatAi??rlAi??yorlar. Alevi olmadAi??AYAi??mAi?? bildiklerinden beni de mahcup etmemek iAi??in ai???komAYulardan deAYil de, iAYte vardAi?? baskAi??larai??? diye ekliyorlar. GA?lA?msA?yoruz.Ai??SessizceAi??anlaAYAi??yoruz. YA?zleAYemediAYimiz konularda sessizce anlaAYmak bizim memleketin geleneAYinden; din, etnisite, cinsiyet, sAi??nAi??f tanAi??maz, anlaAYAi??rAi??z sessizce.

Yasal statA? talebi
Son dAi??nemlerde sessizliAYin bozulduAYu, Alevilerin aAi??Ai??kAi??a talep ettikleri konulardan biri, tam da dedelerle bahsettiAYimiz ibadethaneleri, cemevlerinin yasal statA? kazanmasAi??. Ai??nceden ibadethanelere meydan evi, bA?yA?k ev, Pir evi, Dede evi denilirken kentleAYmeyle birlikte bu mekanlar ortak mekanlar halinde inAYa edilerekAi??cemeviAi??ismini alAi??yor. Cemevi, Alevilerin ibadet ettiAYi mekanlar, ancak, AleviliAYin esas Ai??AYrenildiAYi yerler deAYil. Ocaklar, dergahlar, tekkeler AleviliAYin Ai??AYrenildiAYi, dedelerin yetiAYtiAYi kurumlar. Onlar da OsmanlAi?? Ai??mparatorluAYuai??i??nun son dAi??nemi ve Cumhuriyetai??i??te ciddi darbeler alAi??yorlar. 1826ai??i??da II. Mahmut, YeniAi??eriliAYi kaldAi??rAi??rken Alevi BektaAYi dergahlarAi??nAi?? yasaklAi??yor ve bazAi??larAi??naAi??NakAYibendiAi??AYeyhlerini atAi??yor. Cumhuriyetai??i??in kurulmasAi??yla 1925ai??i??te Ai??Ai??kan Tekke, Zaviye ve TA?rbelerin KapatAi??lmasAi?? Kanunuai??i??nun yA?rA?rlA?AYe girmesinden bu yana da ocaklar, dergahlar ve tekkeler kapalAi??.

KanuniAi??dA?zenleme istemi
Azu an bazAi??larAi??nAi??z sorabilir: Madem cemevleri ibadethane olarak kabul edilmiyor, o zaman nasAi??l Ai??alAi??AYAi??yorlar? BugA?n cemevleri vakAi??f ve dernekleAYmiAY kA?ltA?r evlerinin bir parAi??asAi??. Yani, yasal olarak ibadethane deAYil. Ai??badethane olmadAi??klarAi?? iAi??in de devlet bA?tAi??esinden arsa tahsisi, elektrik, su gibi giderlerinin karAYAi??lanmasAi?? desteAYini alamAi??yorlar. VakAi??flara devredilen dergah ve tekkelerinde AYu anAi??kiracAi??Ai??olarak oturduklarAi?? veya yeni yer kiralamak zorunda kaldAi??klarAi?? iAi??in maddi sAi??kAi??ntAi??larAi?? var. BazAi??larAi??na gAi??re cemevlerine destek vermek iAi??in illa da ibadethane olarak kabul edilmeleri gerekmiyor. Belediye, Enerji, Ai??mar kanunlarAi?? gibi kanunlarda yapAi??lacak dA?zenlemeler maddi sorunlarAi?? Ai??Ai??zebilir. BazAi??larAi??ysa, cemevlerinin ibadethane olabilmesine Ai??nem veriyor. Cemevlerinin ibadethane olarak kabul edilmesi iAi??in Tekke ve Zaviyeler Kanunuai??i??nun kalkmasAi?? gerekiyor ki, bu konuda dasadeceAi??AlevilerAi??arasAi??nda deAYil, diAYer inanAi?? mensuplarAi?? arasAi??nda da gAi??rA?AY birliAYi yok. BazAi??larAi??, bu kanunu laikliAYin garantisi olarak gAi??rA?rken, bazAi??larAi?? iAi??inseAi??TA?rkiyeai??i??deAi??laiklikAi??gerektiAYi gibi yaAYanmadAi??AYAi??ndan yeniden tanAi??mlanmalAi?? ve dA?zenlemeler bu yAi??nde deAYiAYtirilmeli.

ai???LaikliAYe yeni tarif gerekirai??i??
Tekke ve Zaviyeler Kanunuai??i??nun kaldAi??rAi??lAi??p kaldAi??rAi??lmamasAi?? TA?rkiyeai??i??de laiklik ve yurttaAYlAi??k anlayAi??AYAi??nAi?? ve anayasanAi??n kapsamAi??nAi?? yeniden tarif etmeyi gerektiriyor. YeniAi??anayasaAi??sA?recinin tamamlanmasAi?? ve bu sA?reAi??te laiklik anlayAi??AYAi??mAi??zAi?? sosyal ve politik boyutlarAi??yla tartAi??AYmak inanAi?? Ai??zgA?rlA?klerinin ve eAYit yurttaAYlAi??AYAi??n saAYlanmasAi?? aAi??Ai??sAi??ndan da oldukAi??a Ai??nemli. Gelecek bAi??lA?mlerde laiklik veAi??DiyanetAi??Ai??AYleriai??i??nin varlAi??AYAi??nAi?? etraflAi??ca tartAi??AYacaAYAi??z. Bizler tartAi??AYAi??rken Aleviler yA?zyAi??llardAi??r olduAYu gibi ibadetlerini gerAi??ekleAYtirmeye devam edecekler; yaAi??gizliceAi??evlerde ya da cemevlerinde. A?zerine konuAYmasak da toplumca bunu biliyoruz. Cemevleri meAYru ama yasal deAYil, henA?z.

ai???Alevi mallarAi??nAi?? geri vermiyorlarai??i??
Tural ayrAi??ca, 1925 Tekke ve Zaviyelerin kapatAi??lmasAi??na iliAYkin 677 sayAi??lAi?? yasayla bu dergahlarAi??n tA?m mal varlAi??klarAi??na da el konulduAYundan bahsediyor. Mal varlAi??klarAi??nAi??n nasAi??l ellerinden alAi??narak kendi vakAi??flarAi??nda kiracAi?? olarak oturduklarAi??nAi?? ve nasAi??l bu mallarAi??nAi??n da Ai??zelleAYtirildiAYini Tural, Azahkulu dergahAi?? ile Ai??rneklendiriyor:
ai???Azahkulu VakfAi?? 700 yAi??llAi??k bir tarihi geAi??miAYe sahip, arAi??cAi??lAi??ktan ipekbAi??cekAi??iliAYine kendi A?retimini yaratAi??p kaynak yaratan bir vakAi??f. Dergahta yetiAYen Alevi Ai??nderleriAi??Anadoluai??i??nun deAYiAYik yerlerine ve Balkanlara bu inancAi??n Ai??AYreticileri ve yayAi??cAi??larAi?? olarak gAi??nderilmiAYlerdi. 10 binlerce hektar araziye sahip olan bu vakfAi??n elinde bugA?n sadece 60 dAi??nA?mlA?k bir yer kaldAi??. O daAi??VakAi??flar Genel MA?dA?rlA?AYA?ai??i??ne verildiAYinden AYu an bize aylAi??k 6 bin lira karAYAi??lAi??AYAi??nda kiraya verildi. Bunun gibi baAYka Ai??rnekler arasAi??nda HacAi??bektaAY-Veli dergahAi??,Ai??EskiAYehirai??i??de Sucaettin Veli DergahAi??,Ai??Antalyaai??i??da Abdal Musa DergahAi??, Erikli Baba DergahAi?? ve Karacaahmet yer alAi??yor. BaAYkanAi?? bulunduAYum vakfAi??nAi?? malAi?? olan ve karAYAi??sAi??nda halen boAY bulunan arsasAi?? bile yakAi??n zamanda 260 milyon TLai??i??ye bir Ai??zel AYirkete satAi??lmAi??AY bulunmaktadAi??r. Yani, devlet mA?lkiyet hakkAi??na saygAi?? gAi??stermiyor, Alevi dergahlarAi??nAi??n yok olmasAi?? iAi??in legal-illegal tA?m yollarAi?? deniyor.Ai??2011Ai??yAi??lAi??nda ABai??i??nin baskAi??sAi??ylaAi??ErmeniAi??veAi??RumAi??VakAi??f mallarAi??nAi??n iadesine karar verildiAYi gibi Alevi dergah ve vakAi??f mallarAi??nAi??n da iadesi iAi??in 18.05.2012Ai??tarihinde 30 Alevi Ai??rgA?tA?nA?n oluAYturduAYu Alevi Ai??rgA?tleri PlatformuAi?? olarak hazAi??rladAi??AYAi??mAi??z bir deklarasyonu tA?m resmi kurumlara -CumhurbaAYkanlAi??AYAi??,Ai??BaAYbakanlAi??k,Ai??Meclis BaAYkanlAi??AYAi??dahil- ve basAi??na ilettik. Ne yazAi??k ki bugA?ne kadar olumlu yAi??nde yansAi??masAi??nAi?? gAi??rmedik.ai???

Aleviler, ibadetlerini yaptAi??klarAi?? cemevlerinin resmi bir statA?ye kavuAYturulmasAi??nAi?? istiyor.

ai???Parantez iAi??iyle oynamak yeterai??i??
AzahkuluAi??SultanAi??Mehmet Ali Hilmi Dedebaba EAYitim ve KA?ltA?r VakfAi?? BaAYkanAi?? Avukat Mehmet Turalai??i??a gAi??re dA?zenlenecek birBakanlar KuruluAi??KararAi?? ile cemevlerinin temel masraflarAi??nAi??n karAYAi??lanmasAi??nAi??n yanAi??nda cemevinin kamu malAi?? sayAi??lmasAi??nAi??n getireceAYi baAYka avantajlar da olacaktAi??r.
ai???Cemevlerinin ibadethane olarak yasal statA? taleplerine, hA?kA?met yetkilileriAi?? Devrim kanunlarAi??ndan sayAi??lan 1925 tarihli 677 sayAi??lAi?? yasanAi??n engellediAYini sAi??yleyerek karAYAi?? Ai??Ai??kmaktadAi??r. Oysa bununAi?? gerAi??eklerle ilgisi yok. Zira anAi??lan yasanAi??n 1. maddesindeAi?? kapatAi??ldAi??AYAi?? sayAi??lan yerler arasAi??nda cemevi yoktur. KapatAi??lmasAi??na kararlaAYtAi??rAi??lan yerler tekke ve zaviyelerdirAi?? olarak tasrih edilmiAYtir. Cami ve mescit aynen bAi??rakAi??lmAi??AYtAi??r. DolayAi??sAi??yla bu itiraz hukuki ve ahlaki deAYildir. AldatmacadAi??r. 2002 yAi??lAi??ndaAi??BA?lent Ecevitai??i??in baAYbakanlAi??AYAi?? dAi??neminde Ai??Ai??karAi??lan 2002/4100 sayAi??lAi?? Bakanlar Kurulu kararAi??nda elektrik abonesi bazAi?? kiAYi ve kuruluAYlarAi??n bu bedelleri Ai??demekten muaf tutulmasAi??na iliAYkin kararAi?? vardAi??r. Bu kararAi??nAi?? 2/f maddesinde muaf tutulan ibadethaneler bAi??lA?mA? parantez iAi??inde cami, mescit, kilise, havra veAi??sinagogAi??olarak sAi??ralanmAi??AYtAi??r. Azayet bu parantezin iAi??ine cemevi de dahil edilirse cemevleri de elektrik ve su paralarAi??ndan muaf olacaklardAi??r. AyrAi??ca aynAi?? kararnamenin 3. maddesindeAi?? ibadethanelerin elektrik gideri ai???Diyanet Ai??AYleri BaAYkanlAi??AYAi??Ai??tarafAi??ndan takip eden yAi??l bA?tAi??esine konulacak Ai??denekten Ai??denirai???Ai?? hA?kmA?Ai?? vardAi??r. DolayAi??sAi??yla bu olay Ai??yle yasa deAYiAYikliklerini bile gerektirecek bir olay deAYildir. Bir Bakanlar Kurulu kararAi??yla kAi??smen halledilebilecek bir olaydAi??r.ai???

ai???AleviliAYin yayAi??lmasAi??ndan korkuluyorai??i??
HacAi?? BektaAY Veli Anadolu KA?ltA?r VakfAi?? YAi??netim Kurulu A?yesi Vedat Kara Ai??Ai??zA?mA?n kolay olmasAi??na karAYAi??n gerAi??ekleAYmemesinin siyasi nedenleri olduAYunu savunuyor.
ai???Alevilik ayrAi?? bir inanAi?? olarak gAi??rA?lmeye baAYlandAi??AYAi??nda sorun Ai??Ai??zA?lecek. Bu kabul edilmiyor. Alevilik tebliAYci bir inanAi?? olmamasAi??na raAYmen, SA?nniAi??Ai??slamAi??aAi??Ai??sAi??ndan tehlike gAi??rA?yorlar ve bir inanAi?? olarak tanAi??mak istemiyorlar. Yani alAi??nan karar siyasi olduAYundan gene siyasi bir kararla da Ai??Ai??zA?lebilir. Elbet bunun bir kAi??smAi?? anayasa ile Ai??Ai??zA?lecek AYeylerdir. Ancak dA?AYA?nA?n cemevlerinin ibadethane olup olmadAi??AYAi??nAi?? Diyanet Ai??AYleri BaAYkanAi??ai??i??na soruyorlar. BAi??yle yaklaAYAi??nca da tabi Ai??Ai??zA?msA?z kalAi??yor. Biz bugA?ne kadar kimseye sormadAi??k ibadethanemizi! Azimdi de Diyanet Ai??AYleri BaAYkanAi??ai??i??na soracak deAYiliz. HA?kA?met de topu taca atmaktan vazgeAi??erse sorun Ai??Ai??zA?lA?r. ArtAi??k Alevilerin varlAi??AYAi??nAi?? reddetmek sorunu Ai??Ai??zmA?yor, bunu herkes anlamalAi??.ai???

ai???Belediyeyle ciddi sAi??kAi??ntAi?? yaAYAi??yoruzai??i??
Cemevlerine destek konusunda yasal dA?zenlemelerin yapAi??lmamasAi?? konuyu belediyelerin anlayAi??AYAi??na bAi??raktAi??AYAi??ndan Alevi yurttaAYlar ibadetlerini gerAi??ekleAYtirmek iAi??in bA?yA?k Ai??zverilerde bulunuyorlar. Bu Ai??zveriler arasAi??nda zaman zaman Ai??tekileAYtirilmek de yer alAi??yor. HacAi?? BektaAY Veli KA?ltA?r ve DayanAi??AYma DerneAYi Esenler Azubesi yAi??neticilerinden HA?snay AAYAi??rgAi??lAi??Ai??stanbulAi??Esenlerai??i??de yaAYadAi??klarAi??nAi?? anlatAi??yor:
ai???Mahalleli ile deAYil, belediye ile sAi??kAi??ntAi??mAi??z var. Belediye BaAYkanAi?? Mehmet Tevfik GAi??ksu ile. BeAY katlAi?? binanAi??n altAi??nAi?? tuttuk ibadet yapAi??yoruz. Mutfakla ibadet yerimiz bir arada. SAi??AYmAi??yoruz.Ai??DoAYalgaz, soba yok, elektrik sobasAi?? ile millet titreyerek ibadetlerini yapAi??yor. Giderimiz aylAi??k 2000 TL. Zar zor Ai??dA?yoruz. Cemevini ayakta tutmaya Ai??alAi??AYAi??yoruz. Belediye BaAYkanAi??ai??i??nAi?? 12 Ai??mamlarAi??nMuharremAi??yemeAYine Ai??aAYAi??rdAi??k. Geldi. OrtamAi??mAi??zAi?? gAi??rdA?,Ai?? ai???burasAi?? size yeter de artar bileai??? dedi. Kaymakam bize iyi yaklaAYAi??yor ancak, belediye hiAi?? destekAi??olmuyor.Ai??BaAYcAi??larAi??Belediyesi de AKPai??i??li ama, oradaki cemevine katkAi??sAi?? bulundu. Etkinliklerine katAi??lAi??yor. Sohbet ediyoruz. Cemevinin etrafAi??nAi??, giriAYini yaptAi??.Ai??NevAYehirai??i??dekiAi?? HacAi?? BektaAYai??i??a katkAi??da bulundu. Bizim, Esenlerai??i??in bazAi?? Ai??alAi??AYanlarAi?? da kAi??tA? davranAi??yor. Ai??Ai??p poAYeti daAYAi??tAi??lAi??rken belediyeden genAi??ler iyiydi. Ancak, bir seferinde gelen AYofAi??r ai???buraya verilmeyecekai??? diye bize poAYet vermedi. Bizi ayAi??rAi??yorlar. Esenlerai??i??de Ai??ok cami var, bizim bir cemevimiz yok.ai???

ai???AsAi??l sorunu yaratan inkA?rcAi?? resmi ideolojiai??i??
YA?zleAYme DerneAYi BaAYkanAi?? Cafer Solgun yeni anayasa Ai??alAi??AYmalarAi?? kapsamAi??nda inanAi?? Ai??zgA?rlA?klerinin gA?vence altAi??na alAi??nabileceAYine deAYiniyor.
ai???Aleviler ibadetlerini kendi imkanlarAi??yla oluAYturduklarAi?? cemevlerinde yerine getirmektedirler. Devlete dA?AYen bu mekanlarAi??, Alevilerin kabul ettikleri anlamAi??yla tanAi??maktAi??r. Soruna yol aAi??an Aleviler deAYil ki, inkarcAi?? resmi ideoloji. Yani devletin ta kendisi. Ai??lla bir formA?lden bahsedilecekse, yeni anayasa Ai??alAi??AYmalarAi?? kapsamAi??nda din ve vicdan Ai??zgA?rlA?AYA?nA?n herhangi bir kayda kuyda tabi tutulmadan gA?vence altAi??na alAi??nmasAi?? ve devletin din-iman iAYlerinden elini tA?mA?yle Ai??ekmesidir.ai???